Türkiye’nin Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilciliği, BM Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (BM-Habitat), Cenevre Çevre Ağı ile diğer kurum ve kuruşların ortaklığıyla BM Cenevre Ofisi’nde “30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü” başlıklı bir panel düzenlendi.
İsviçre’de BM Cenevre Ofisi’nde yapılan panele, AK Parti Erzurum Milletvekili Fatma Öncü ile Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Kahramanmaraş Milletvekili Zuhal Karakoç Dora, Türkiye’nin BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Güven Begeç, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Alpaslan Acarsoy, Türkiye’nin BM Cenevre Ofisi Medeniyetler İttifakı Özel Temsilcisi Hakan Kıvanç, Cenevre Başkonsolosu İpek Zeytinoğlu Özkan, BM-Habitat Cenevre Ofisi Direktörü Graham Alabaster, UNEP Avrupa Direktörü Arnold Kreilhuber, yabancı misyon temsilcileri, BM yetkilileri, Türkiye’nin Bern İletişim Müşaviri Bayram Altuğ ile çok sayıda kurumdan davetli katıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, çok sayıda çevrim içi katılımcının da bulunduğu panele video mesaj gönderdi.
Toplantının moderatörlüğünü de yapan Alabaster, burada yaptığı konuşmada, “Bu çok önemli bir an çünkü Aralık 2022’de Türkiye hükümetinin girişimi ve diğer üye ülkenin katılımıyla BM Genel Kurulu 30 Mart’ı Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak ilan eden bir kararı kabul etti.” dedi.
Alabaster, Uluslararası Sıfır Atık Günü’nün Cenevre ve dünya genelinde ikinci kez kutlandığını belirtti.
Atıkların hem hava kirliliği, hastalıklar yoluyla insan sağlığına ve çevreye birçok tehdit oluşturduğunu söyleyen Alabaster, “Atıklar aynı zamanda küresel ekonomiye yılda yüz milyarlarca dolara mal oluyor. Atık yönetimini geliştirmek ve özellikle yerel düzeyde daha etkili hale getirmek için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz.” diye konuştu.
Alabaster, çevre kirliliği sorununu kısmen çözmek için “Sıfır Atık” yaklaşımının önemine işaret ederek, kurum olarak ortaklarıyla bu konuda adımlar attıklarını ifade etti.
“Geri dönüşüm yoluyla ülke ekonomisine 6 milyar dolar kazandırıldı”
Büyükelçi Begeç, etkinliğe katılan tüm davetlilerin yanı sıra UNEP, BM-Habitat ve Cenevre Çevre Ağı’na teşekkürlerini iletti.
Türkiye’nin Sıfır Atık deneyiminin Emine Erdoğan’ın şahsi kararlılığıyla başladığını belirten Begeç, “Sıfır Atık projesi, artık Emine Erdoğan’ın öncülüğünde ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen ulusal ve küresel bir politika haline geldi. Hedefi 2017’de yüzde 13 ve 2023’te yüzde 35 olan geri dönüştürülebilir atıkların geri kazanım oranının 2035’te yüzde 60’a çıkarılmasıdır. Sıfır Atık projemizin başlangıcından bu yana yaklaşık 500 milyon ağaç, 2,6 milyar kilovat enerji ve 820 milyon metreküp su tasarrufu sağlandı. Ayrıca bu sayede 6 milyon ton sera gazı emisyonunu önlendi, geri dönüşüm yoluyla ülke ekonomisine 6 milyar dolar kazandırıldı, 60 milyon ton geri dönüştürülebilir atık işlendi ve yaklaşık 21 milyon kişiye eğitim verildi.” dedi.
Begeç, Emine Erdoğan’ın Sıfır Atık konusunda şahsi kararlılığının küresel bir kampanyaya dönüştüğünü vurgulayarak, 2022’de BM Genel Kurulu “Sıfır Atık Kararını” kabul ettiğini, aynı yıl bu kapsamda Emine Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in katılımıyla seçkin kişilerden oluşan bir Danışma Kurulu oluşturulduğunu hatırlattı.
Büyükelçi Begeç, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 2023’te 78. BM Genel Kurulu sırasında BM Genel Sekreteri ile işbirliği içinde, “Ortak Evimiz Dünya İçin Sıfır Atık İçin Küresel Taahhüt” başlığıyla Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Bildirgesi’ni imzaladığını da söyledi.
UNEP Avrupa Direktörü Kreilhuber ise atık kirliliğinin sağlığı tehdit ettiğini ve ekonomik refahı engellediğini söyledi.
Cenevre’nin tehlikeli atıkların küresel yönetimi için önemli merkez olduğunu belirten Kreilhuber, atık kirliliğini sonlandırmak atık oluşumunu önemli ölçüde azaltırken atık yönetiminin de güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Tüketim ve üretim kalıplarında değişikliğe gidilmesi gerektiğinin altını çizen Kreilhuber, atık kirliliğini azaltmak için yeni bir yaşam biçiminin gerekli olduğunu dile getirdi.
Kreilhuber, “‘Sıfır Atık’ hareketinin öncülerinden biri olan Türkiye’yi takdir ediyorum. Özellikle Sıfır Atık Danışma Kuruluna da başkanlık yapan Emine Erdoğan’ın öncülüğünde, Türkiye’nin sağladığı güçlü destekten çok memnunuz.” şeklinde konuştu.
Panelde söz alan diğer katılımcılar, Sıfır Atık politikasının önemine ve Türkiye’nin bu konudaki öncü rolüne işaret etti.
Sıfır Atık Projesi
Emine Erdoğan’ın himayelerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca 2017’de başlatılan Sıfır Atık Projesi, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde atıkları kontrol altına alma, gelecek nesillere temiz ve gelişmiş bir Türkiye ile yaşanabilir dünya bırakma amacı taşıyor.
Sıfır Atık Projesi kapsamında sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına ilişkin genel ilkelerin ve uygulama esaslarının belirlenmesini sağlayarak sıfır atık yaklaşımının ülke genelinde benimsenmesi, uygulanması ve yaygınlaştırılması amacıyla hazırlanan Sıfır Atık Yönetmeliği 12 Temmuz 2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Türkiye 2018’den bu yana çevre ve sürdürülebilirlik alanlarında ulusal ve uluslararası uzman isimlerin, kurum ile kuruluşların, sivil toplum kuruluşlarının, özel sektör temsilcileri ile bireylerin aynı platformda buluştuğu Sıfır Atık Zirveleri gerçekleştirildi.
BM Genel Kurulunda kabul edilen “sıfır atık” kararı
Eylül 2022’de BM 77. Genel Kurulu görüşmeleri sırasında New York’ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir araya gelen Emine Erdoğan, ikili iklim kriziyle mücadele kapsamında “Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”nı imzaladı.
BM Genel Kurulu, 14 Aralık 2022’de Türkiye’nin ana sunucusu, 105 ülkenin ise ortak sunucu olduğu “sıfır atık” kararını oydaşmayla kabul etti.
Genel Kurulun bu kararla 30 Mart’ı Uluslararası Sıfır Atık Günü ilan etmesinin yanı sıra BM Genel Sekreteri Guterres’ten, yerel ve ulusal sıfır atık girişimlerini teşvik etmek için bilgi, deneyim ve uzmanlığa dayalı, cinsiyet dengesi ve adil coğrafi temsil dikkate alınarak gönüllü ve seçkin kişilerden oluşan 3 yıl görev yapacak bir danışma kurulu kurması istendi.
Sıfır atık girişimleri, çevreye duyarlı atık yönetimi, sürdürülebilir tüketim ve üretim konularının BM bünyesinde ele alınmasına devam edilmesi gerektiği vurgulanan kararla, üye devletler, BM ile diğer uluslararası ve bölgesel örgütler, sıfır atık girişimlerini uygulamaya teşvik edildi.
