Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi kurucusu Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, deprem tehlike yazılımı ve yapay zeka aracılığıyla fay hatlarındaki gerilimi incelediklerini iletti ve Doğu Anadolu’da 1, Marmara Bölgesi’nde ise 3 fayın 7 ve daha üzeri bir deprem üretebilecek gerginlikte olduğunu vurguladı.
Şenol Hakan Kutoğlu, konu hakkında, “İstanbul anlamında sadece kuzey koldan değil; Sakarya’dan güneye dalan Geyve-Pamukova hattında devam eden yine Gemlik’ten Mudanya önlerinden devam eden Bandırma- Erdek hattına da son derece dikkat edilmesi gerekiyor” ifadesini kaydetti.
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve çalışma arkadaşları Doç. Dr. Çağlar Bayık ve Doç. Dr. Gökhan Gürbüz ile araştırmacı Fatemeh Ghsampour, coğrafi bilgi sistemi desteği bulunan bir deprem tehlike yazılımı geliştirdi. Bu yazılımda, bölgede daha önce yaşanmış depremlerle birlikte yıllık yeryüzü hareket verileri coğrafi bilgi sistemi destekli programa aktarıldı ve fay hatları ‘mavi’, ‘yeşil’ ve ‘kırmızı’ renklerine göre değerlendirilen fay gerginlikleri tespit edildi.
MARMARA’DAKİ FAYLAR OLDUKÇA GERGİN DURUMDA
Prof. Dr. Kutoğlu, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın analizini bitirdiklerini ve diğer fay hatları için çalışma yaptıklarını iletti ve geliştirdikleri yapay zeka destekli deprem tehlike yazılımı sayesinde gergin durumdaki fayları tespit edebildiklerini iletti.
Doğu Anadolu’daki 1, Marmara’daki 3 fay için uyarılarda bulunan Kutoğlu,
“Erzincan’ın 40-50 kilometre doğusunda kalan Yedisu Fayı zaten biliniyordu. En doğuda, en gergin fay olarak burası gözüküyor. Marmara Denizi’ne kadar, Yedisu Fayı’ndan daha gergin bir fay görmüyoruz. Ancak Marmara Bölgesi’nde çok daha gergin faylar olduğunu görüyoruz. 1999’da İzmit Düzce’de deprem meydana gelen hattın çok soğuk olduğunu görüyoruz. Koyu lacivert görüyoruz. Çünkü 24 senelik yer hareketi sebebiyle enerji biriktiriyor, o yüzden burası soğuk. Gerginliğin artması için çok daha uzun yıllara ihtiyaç var. Ama onun altında Sakarya’dan Pamukova- Geyve’ye doğru dönen bir hat var. Onun kırmızı renkte olduğunu görüyoruz. Burada en son depremin 1000’li yıllardan önce olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla yıllık yer hareketlerini buraya uyguladığımızda fayın oldukça gergin durumda olduğu tabloda ortaya çıkıyor” açıklamasında bulundu.
BANDIRMA VE ERDEK’TEKİ FAYLAR HEPSİNDEN DAHA GERGİN
Prof. Dr. Kutoğlu, 99 Depremi’nden sonra kuzey kollardaki fayların üstünde durulduğunu belirtti ve şu ifadeleri kullandı: “Çınarcık segmentinin gerginlik seviyesinin artmış olduğunu, hemen batısında da Marmara Ereğlisi, Silivri önlerindeki hattın ondan daha da gergin olduğunu, turuncu renkte olduğunu görüyoruz. Bu orta kol üzerinde, Çınarcık’tan Tekirdağ’a olan kısımda Marmara Ereğlisi ve Silivri önlerindeki kısmın daha gergin olduğu, yer hareketlerine göre ortaya çıkıyor.”
Gemlik Körfezi’nden denize dalan ve Mudanya önlerinden devam eden hattın kuzeyde bulunan hattan daha gergin olduğunu ileten Kutoğlu, Bandırma ve Erdek’teki kolların ise hepsinden daha gergin durumda olduğunu vurguladı.
“BANDIRMA ERDEK HATTINA DİKKAT EDİLMESİ GEREKİYOR”
İstanbul hakkında önemli uyarılarda bulunan Kutoğlu, “Çalışmamızdan hareketle baktığımızda İstanbul anlamında sadece kuzey koldan değil; Sakarya’dan güneye dalan Geyve-Pamukova hattında devam eden yine Gemlik’ten Mudanya önlerinden devam eden Bandırma- Erdek hattına da son derece dikkat edilmesi gerekiyor.” açıklamasını yaptı.
“BÖLGEDE 7 VE ÜZERİ DEPREM ÜRETME POTANSİYELİ VAR”
Fay uzunluğunun 30 kilometreye çıkmasının, 7 ve daha büyük depremler üretme potansiyelini arttırdığının altını çizen Kutoğlu, “Bölgede de bu potansiyel var.” Dedi. Geçmişteki depremler incelendiğinde 7 ve daha üzerinde depremler olduğunu söyleyen Kutoğlu, “ Mesela Mudanya önündeki Gemlik’teki fayın tarihsel dönemine baktığımız zaman 6.6 büyüklüğünde bir deprem üretmiş. Bandırma tarafında 7.2 gibi bu civarda depremler var. En gergin Bandırma ve Erdek tarafı, 2’nci sırada Sakarya, 3’üncü sırada Gemlik tarafı, 4’üncü sırada Marmara Denizi bölgesini koyabiliriz” dedi.
